Vật thể siêu đỏ JADES-GS-z14-0 là thiên hà xa nhất, cổ đại nhất mà nhân loại từng quan sát được.
Ánh sáng từ thiên hà này đã di chuyển trên quãng đường kỷ lục để đến với “mắt thần” của kính viễn vọng không gian James Webb, cho chúng ta thấy hình ảnh của nó tận 13,4 tỉ năm trước, khi vũ trụ mới chỉ đạt 2% độ tuổi hiện tại.
Nhưng hình ảnh đó đã làm đảo lộn dòng thời gian vũ trụ mà nhân loại viết nên bấy lâu.
Ảnh đồ họa mô tả vật thể khó tin từ vũ trụ sơ khai – thiên hà JADES-GS-z14-0 – Ảnh: ESO
Theo Sci-News, nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi nhà thiên văn Sander Schouws từ Đài quan sát Leiden (Hà Lan) đã phát hiện ra chiếc chìa khóa quan trọng hàng đầu cho sự sống trên Trái Đất và có thể là nhiều hành tinh khác ngày nay, bên trong JADES-GS-z14-0: Oxy.
Việc oxy tồn tại trong các thiên hà có thể là bình thường trong hiện tại, nhưng gần như hoàn toàn vô lý vào mốc 13,4 tỉ năm trước.
Theo các lý thuyết được chấp nhận rộng rãi trước đây, thời điểm đó, khi vũ trụ mới 400 triệu năm tuổi, hãy còn là “thời kỳ tăm tối”, giai đoạn chưa một vì sao nào kịp ra đời để thắp sáng không gian.
Khi đó, vũ trụ được cho là cực kỳ nghèo nàn về mặt hóa học, hầu như chỉ toàn hydro và heli.
Các nguyên tố nặng hơn được cho là chỉ xuất hiện sau khi thế hệ sao đầu tiên ra đời và rèn nên chúng trong lõi, rồi chết đi và giải phóng các nguyên tố ra khắp không gian, tạo thành nguyên liệu cho các thế hệ sao tiếp theo rèn nên các nguyên tố nặng hơn nữa.
Bản thân sự tồn tại của JADES-GS-z14-0 dường như đã phá vỡ các lý thuyết này. Việc nó sở hữu oxy càng gây sốc.
Các nhà thiên văn vẫn hy vọng nắm bắt được oxy từ các thế giới xa xôi, bởi đó là một trong những dấu hiệu sinh học tiềm năng.
Nhưng đó không phải ở một thế giới thuộc về Bình minh vũ trụ, tức 1 tỉ năm đầu tiên sau vụ nổ Big Bang.
“Giống như việc tìm thấy một thiếu niên ở nơi mà bạn chỉ mong đợi có trẻ sơ sinh” – các tác giả ví von.
Hai quan sát bổ sung sử dụng đài thiên văn ALMA đặt tại Chile cũng cho thấy JADES-GS-z14-0 có lượng nguyên tố nặng nhiều hơn dự kiến khoảng 10 lần.
Phát hiện này cho thấy nó đã hình thành và trưởng thành rất nhanh, vượt xa các mô hình vũ trụ học quen thuộc, bổ sung thêm lượng bằng chứng ngày càng tăng cho thấy vũ trụ sơ khai đã tiến hóa nhanh hơn chúng ta tưởng.
