Những phát hiện mới từ một loài thủy quái hóa thạch có niên đại 375 triệu năm cung cấp cái nhìn sâu sắc về sự tiến hóa của bộ xương trục, làm sáng tỏ cách tổ tiên chúng ta chuyển từ cuộc sống dưới nước sang cuộc sống trên cạn.
Bộ xương kỳ quái của thủy quái kỷ Devon Tiktaalik – Ảnh: ĐẠI HỌC KHOA HỌC ERBELY
Theo SciTech Daily, đó là hóa thạch nguyên vẹn đáng ngạc nhiên của một con Tiktaalik, loài cá cổ đại thường được khai quật ở khu vực Bắc Cực của Canada.
Sử dụng phương pháp chụp cắt lớp micro-CT, những chi tiết tinh vi của đốt sống và xương sườn thủy quái kỷ Devon này đã được tiết lộ.
Nhóm khoa học gia từ Đại học Khoa học Erbely (Mỹ) chỉ ra xương sườn của con cá quái dị này có thể kết nốt chặt chẽ với xương chậu của nó bằng các dây chằng, một điều không tìm thấy ở những con cá bình thường. Vây bụng của nó cũng có sự kết nối chặt chẽ hơn.
Sự khác thường này vốn dùng để hỗ trợ khả năng di chuyển trên chi sau, điều chỉ tìm thấy ở các động vật trên cạn ra đời muộn hơn con cá này rất nhiều.
Ở cá bình thường, vây bụng và xương của đai chậu tương đối nhỏ và gần như “trôi nổi” tự do trong cơ thể.
Vì vậy, Tiktaalik là loài nắm giữ nấc thang đầu tiên để tiến đến cuộc sống trên cạn của giới sinh vật địa cầu, đó là bắt đầu manh mún phát triển khả năng bước đi.
Vây và xương chậu của nó làm cho nó đi lang thang trên cạn, nhưng đã giúp nó tự “đứng dậy” và đẩy bằng vây sau bên bờ nước.
Tiktaalik có thể “đứng dậy” một cách kỳ lạ bên bờ nước với vây bụng được sử dụng như chân, dù nhỏ và yếu hơn chân động vật bốn chân nhiều – Ảnh đồ họa AI
Cho đến nay, các nhà nghiên cứu chưa từng tìm thấy một bộ xương nào chứa những dấu vết tiến hóa tương tự.
“Việc tái tạo này lần đầu tiên cho thấy mọi thứ đã khớp với nhau như thế nào và cho chúng tôi manh mối về việc bước đi đã được tiến hóa như thế nào” – PGS Tom Stewart từ Đại học Khoa học Erbely nói.
Việc tái tạo toàn vẹn bộ xương Tiktaalik đã tiêu tốn của các nhà nghiên cứu nhiều năm ròng rã. Ban đầu chỉ có phần thân trước được tìm thấy và họ đã phải đã mất một thời gian dài để loại bỏ hóa thạch khỏi phiến đá.
Năm 2014, xương chậu của con cá lộ diện tại cùng một địa điểm hóa thạch. Sau 10 năm bóc tách và nghiên cứu, bộ xương toàn vẹn của nó đã được ráp lại và tiết lộ điều bất ngờ.
